صفحه 424
مسئله 175- از گناهان بزرگ در اسلام كوتاهى در حقوق فرزند است، زيرا همانطور
كه پدر و مادر در اسلام حقوقى دارند فرزندان نيز چنين هستند، و اگر پدر و مادر آن
حقوق را مراعات نكنند، از نظر قرآن موجب خسران در قيامت است.
حقوقى كه فرزندان بر پدر و مادر دارند چند چيز است:
الف) تربيت صحيح اسلامى (آشنا نمودن فرزند با احكام اسلام از اصول و فروع و
اخلاق و مقيّد نمودن او به ظواهر شرع از اهميّت دادن به واجبات و اجتناب از گناهان
خصوصاً گناهان بزرگ) و اگر كوتاهى كنند، شريك در جرايم فرزند مىباشند.
ب) تربيت فرزند به آداب و رسوم اجتماعى و به عبارت ديگر به او ادب آموختن.
ج) آموختن دانش در حدّ خوب خواندن و خوب نوشتن.
د) فراهم نمودن راهى براى زندگى متوسّط و پرهيزدادن او از تنبلى و بيكارى.
هـ) فراهم كردن مقدّمات ازدواج براى فرزند خصوصاً اگر دختر باشد كه در روايات
اهلبيت«سلاماللهعلیهم» براى ازدواج دختر بيشتر سفارش و تأكيد شده است.
و) گذاشتن اسم اسلامى كه سفارش در نامهاى پيامبر گرامى و اهلبيت او«سلاماللهعلیهم»
زياد شده است، و شيعه بايد از انتخاب نامهاى غير اسلامى براى فرزندان خود پرهيز
كند و سزاوار نيست كه با وجود اسمهاى اهلبيت«سلاماللهعلیهم» براى فرزند خود
نام ديگرى را انتخاب كند.
مسئله 176- تربيت بايد با تلطّف و مهربانى و تسلّط بر اعصاب و با صبر و حوصله
باشد، و از پرخاشگرى و تندى و كتك پرهيز شود، مگر اينكه چارهاى براى تربيت جز
تندى يا كتك نباشد كه در اين صورت به اندازۀ ضرورت جايز است و ديه هم ندارد، ولى
اگر كتك بيجا باشد يا براى تشفّى خاطر باشد نه بهخاطر تربيت، علاوه بر اينكه حرام است، ديه نيز دارد، و ديۀ
آن در باب قصاص و ديات گذشت.
مسئله 177- اگر پدر يا مادر در حقوق اولاد كوتاهى بنمايند، گرچه ضمان ندارد و
اولاد از آنها چيزى بستانكار نمىشوند، ولى تا رضايت اولاد را فراهم نكنند توبۀ
آنها قبول نمىشود، مگر اينكه تحصيل رضايت آنها مقدور نباشد كه در اين صورت با دعا
و استغفار و در صورت امكان با دادن مال، بايد جبران كنند.